Słyszałem od wielu Polaków, że brytyjska kuchnia jest uboga i nie ma w niej różnorodności, częściowo się z nimi zgadzam, ale nie jest taka beznadziejna, jak wiele osób twierdzi. Nie jest tak bogata, jak w Polsce, jednak wbrew stereotypom kuchnia w Wielkiej Brytanii to więcej niż Fish & chips, czy English Breakfast.
Kiedy myślałem o jedzeniu w Wielkiej Brytanii, jednym z pierwszych skojarzeń był English Breakfast, czyli solidne śniadanie. Na drugim miejscu uważałem, że znajduje się Fish & Chips, czyli smażony filet rybny z frytkami. Na trzecim miejscu wymieniłbym Sunday Roast, czyli niedzielną pieczeń, jednak według statystyk najbardziej popularnym daniem wśród Brytyjczyków jest pieczony kurczak, na drugim miejscu znajdują się frytki, a sławne fish & chips oraz angielskie śniadanie, zajmują kolejno trzecie i czwarte miejsce.
Co to Fish & Chips
Fish & Chips to filet rybny, panierowany w masie z mąki i wody zwanej „batter” i następnie smażony na głębokim oleju. Do tego podaje się chips, czyli frytki. Obsługa Fast Food zawsze pyta, czy chcemy frytki i rybę soloną oraz polaną octem.
Najbardziej znanymi dodatkami do fish & chips jest gotowany zielony groszek oraz curry.
Osobiście lubię Fish & Chips polane octem z małą ilością soli i curry. Dokładnie takie jak na zdjęciu poniżej.
Niedzielna Pieczeń
Jak sugeruje tytuł, niedzielna pieczeń serwowana jest przeważnie w niedzielę. Traktowana jest przez Anglików podobnie jak w Polsce rosół i w tym dniu gości w wielu domach, a restauracje je serwujące są oblegane. W większości restauracji w niedzielę serwowane są 3 rodzaje pieczonych mięs: indyk, wieprzowina i wołowina.
Niedzielny obiad jest w formie Carvery, czyli bufetu, w którym przeważnie jesz, ile chcesz. Obsługa bufetu nakłada nam po jednym kawałku z każdego rodzaju mięsa, albo wedle uznania można wybrać inne zestawienie np. plaster wołowiny i dwa wieprzowiny.
Do tego na talerz sami nakładamy ziemniaki przygotowane na różne sposoby (gotowane, opiekane, frytki), gotowane warzywa, takie jak zielony groszek, marchewka, kalafior, brokuł i do tego Yorkshire Pudding oraz smażone kulki ze stuffingu – wybieramy to co lubimy, a jeśli będzie nam mało, zawsze możemy dołożyć sobie warzyw, mięso jest niestety limitowane.
Do tego dobieramy sosy według preferencji np. chrzanowy, miętowy, żurawinę, marmoladę z jabłek, czy gravy. Zestawienie sosów może wydać się lekko dziwaczne, ale osobiście lubię wołowinę z chrzanem, indyka z żurawiną, a sos miętowy z wieprzowiną, do tego ziemniaki, Yorkshire Pudding i warzywa zalane sosem gravy.
Stuffing to nadzienie składające się głównie z mieszanki chleba i ziół, w których dominuje szałwia.
Gravy – sos, który powstaje podczas gotowania mięsa, często zagęszczany skrobią kukurydzianą i doprawiany przyprawami.
Co to Yorkshire Pudding?
Yorkshire pudding przygotowuje się z ciasta zbliżonego do ciasta naleśnikowego, składającego się z wody, mleka, mąki i jajek. Wyrobione ciasto piecze się w blaszanej formie. Sztuka polega na tym, aby ciasto dobrze wyrosło w piekarniku na kształt czarek lub kubków. Yorkshire pudding jest jednym z głównych składowych niedzielnego obiadu i przeważnie na talerzu jest sowicie okraszane sosem gravy.
Zapiekanka Pasterza – Shepherd’s pie
Główne składniki Zapiekanki Pasterza to mięso mielone oraz purée ziemniaczane. Według różnych przepisów mięso może być wcześniej ugotowane lub surowe. Typowe mięsa używane do Shepherd’s Pie to wołowina lub jagnięcina. Do mięsa dodaje się cebulę, groszek, marchewkę, kukurydzę, czosnek oraz przyprawy. Po przyprawieniu układa się mięso w blasze i nakłada się na nie warstwę purée ziemniaczanego z serem. Całość pieczę się w piekarniku.
Full English Breakfast, czyli pełne angielskie śniadanie
Pełne angielskie śniadanie składa się z bekonu, kiełbasek, które większość Polaków określa papierowymi, ze względu na ich średni smak, sadzonych jaj, pieczonej fasoli w sosie pomidorowym, smażonych pieczarek, pomidorów, tostów z masłem, kaszanki i hash brown, czyli małych placków z drobno pokrojonych ziemniaków. Smaczne, syte i kaloryczne.
Co to Potrawka z Lancashire?
Potrawka wywodzi się z hrabstwa Lancashire, gdzie stanowiła popularne danie wśród chłopów i klasy robotniczej. Składa się z jagnięciny, cebuli i ziemniaków pokrojonych w plasterki. Do potrawki często dodaje się nerki, marchew i rzepę. Całość zapieka się w piekarniku z plastrami ziemniaków na wierzchu.
Bangers & Mash, czyli kiełbaski z purée ziemniaczanym
Termin „banger” wywodzi się z czasów II wojny światowej, kiedy to z braku mięsa, do kiełbasy dodawano duże ilości wody do wypełnienia, z tego powodu w czasie gotowania kiełbasy pękały pod wpływem wysokiej temperatury.
Bangers & Mash składa się z kiełbasy wieprzowej, jagnięcej lub wołowej, podawanej z purée ziemniaczanym. Czasami podaje się je z sosem cebulowym, smażoną cebulą lub groszkiem. Popularną kiełbasą jest klasyczna kiełbasa Cumberland, pochodząca z Cumbrii na północy Anglii.
Ropuchy w dziurze, czyli Toad in the Hole
- Toad – ropucha
- Hole -dziura
Danie Toad in the Hole jest połączeniem ciasta używanego do Yorkshier Pudding oraz kiełbasek. W tym wypadku ciasto wylewa się na całą blachę i wrzuca do niego kiełbaski, które w trakcie pieczenia zapadają się w cieście i prawdopodobnie stąd wzięła się nazwa dania, ponieważ kojarzyły się z ropuchami w norach. Danie jest serwowane z gotowanymi warzywami i sosem cebulowym.
Węgorze w galarecie – Jellied eels
Węgorze w galarecie są tradycyjnym angielskim daniem pochodzącym z XVIII wieku. Prawdopodobnie wywodzi się ono z londyńskiej dzielnicy East End. Danie składa się z pociętych węgorzy gotowanych w bulionie, a następnie ostudzonych. W tamtych czasach węgorzy w Tamizie było pod dostatkiem, dlatego były tanim pożywieniem w Londynie.
Bubble and squeak
Bubble and squeak w dosłownym tłumaczeniu znaczy „bąbelki i piski”. Nazwa prawdopodobnie nawiązuję do dźwięków wydawanych przez składniki potrawy podczas smażenia na patelni, głównie kapustę, która piszczy. Danie składa się z resztek ziemniaków i kapusty z niedzielnego obiadu (Sunday Roast) z dodatkiem szynki lub boczku i przeważnie jest serwowane w poniedziałek.
Steak and Kidney Pie
Steak and Kidney Pie, czyli zapiekanka z kawałków wołowiny i nerek (np. jagnięcych) pieczonych pod warstwą ciasta. Potrawa uznawana jest za jedną z najbardziej typowych dla Wielkiej Brytanii i często serwuje się ją w pubach.
Co to Faggots – danie kuchni Brytyjskiej
Z potrawą Faggot spotkałem się w Yorku, jest to danie charakterystyczne dla środkowej Anglii oraz Walii.
Faggoty to klopsiki przyrządzane z mielonych podrobów, głównie wieprzowych serc i wątroby oraz tłustego boczku, cebuli i bułki tartej.
Przeważnie serwuje się je z ziemniakami i zielonym groszkiem z dodatkiem sosu gravy.
Pieczone ziemniaki – Baked potato lub Jacket Potato
Jacket Potato, to nic innego jak duże ziemniaki w mundurkach, pieczone w piekarniku, które smaruje się oliwą i piecze na górnej półce piekarnika przez 20 minut, po czym redukuje się temperaturę do 190C/170C i piecze przez kolejną godzinę, do czasu osiągnięcia chrupiącej skórki.
Przygotowując ziemniaki w domu po umyciu, nakłuwam je nożem, smaruję oliwą, a następnie nacieram obficie solą morską i piekę. Po upieczeniu trzeba naciąć skórkę ziemniaka na krzyż i delikatnie wycisnąć środek, po czym na wyciśnięty miąższ można nałożyć masło, kwaśną śmietanę i ulubiony dodatek.
Piękno Jacket Potato polega na tym, że są proste w przygotowaniu i po jego upieczeniu, każdy z domowników może wybrać swój ulubiony składnik lub farsz.
Przykładowe dodatki do Jacket Potato:
- Masło
- Pieczona fasolka
- Tarty ser
- Feta
- Coleslaw
- Bekon
- Tuńczyk z majonezem
- Tuńczyk z kukurydzą lub papryką
- Pieczona fasolka z serem
- Karmelizowana cebula z boczkiem
- Bekon, kwaśna śmietana i szczypiorek
Osobiście uwielbiam tuńczyka z majonezem i pieczoną fasolkę z serem, jednak wariantów nadzień jest znacznie więcej, i wszystko zależy od waszego upodobania.
Jednym z bardziej znanych dań w UK, których nie wymieniłem w tym wpisie, jest kurczaka Tikka Masala, o którym już pisałem na blogu. Zainteresowani mogą sprawdzić wpis: Jaka jest najbardziej znana potrawa kuchni brytyjskiej?
Co to Chip butty?
To jak wykwintna jest kuchnia angielska, pokazuje Chip butty. Trochę ironizuję, ale przy takim daniu nie mogę się powstrzymać. Chip butty to nic innego jak kanapka z grubo krojonymi frytkami. Między dwa kawałki chleba posmarowane masłem wkłada się frytki i danie gotowe. Niektórzy dodają również chrupki i ketchup lub brązowy sos.
W przydrożnych budkach z jedzeniem podaje się podobną, ale bardziej wyrafinowaną kanapką z paluszkami rybnymi i gotowanym roztartym zielonym groszkiem.
Zupy w Anglii
Choć zupy w Anglii nie są tak popularne, jak w Polsce i w większości przypadków są to kremy, Anglicy mają ich trochę.
Przykładowe zupy w Anglii:
- Oxtail soup – zupa ogonowa
- Cream of Chicken – Krem z kurczaka
- London particular soup – Londyńska zupa grochowa
- Mulligatawny w dosłownym tłumaczeniu „pieprzowa woda”– wschodnioindyjska zupa, która została zaadaptowana w kuchni angielskiej.
- Mushroom Soup – Zupa grzybowa
- Leek and Potato Soup – Zupa ziemniaczano-porowa
- Celery soup – zupa selerowa
- Tomato Soup – zupa pomidorowa
- Minestrone soup – zupa na bazie wędzonego bekonu.
- Broccoli & stilton soup – Zupa brokułowa z serem Blue Stilton
Zup w UK jest znacznie więcej, ale wydaje mi się, że ze względu na bardzo dużą ilość łatwodostępnych fast foodów i brak otwartości na nowe smaki, w restauracjach nie ma wielkiego wyboru tradycyjnych potraw.
Wydaje mi się również, że mało anglików gotuje w domu swoje tradycyjne potrawy, oczywiście są tacy, którzy to robią, ale według mnie są w zdecydowanej mniejszości. Dla wielu moich kolegów definicja gotowania to odgrzanie gotowców w piekarniku lub mikrofali.
Szkockie potrawy
Z czego robi się Haggis?
Oryginalny haggis, podobnie jak salceson robi się w żołądku, tylko w tym wypadku jest to żołądek owczy, a nie wołowy lub wieprzowy. Żołądek wypełnia się m.in. owczymi podrobami, cebulą, mąką owsianą i przyprawami. Obecnie w masowej produkcji zamiast owczych żołądków stosuje się sztuczne osłonki. Osobiście uważam, że haggis jest smaczniejszy niż angielska kaszanka (black pudding).
Haggis, neps and tatties
Na Haggis neeps and tatties składa się:
- Haggis – owcza kaszanka
- Neeps – brukiew (ang. swede, yellow turnip)
- Tatties – z gwary ziemniaki (ang. potatoes)
Zamawiając to danie, na talerzu znajdziecie Haggis, gotowaną i tłuczoną brukiew, oraz gotowane i tłuczone ziemniaki. W niektórych miejscach mogą pojawić się również ciastka owsiane. Możecie również spotkać się z wersją „clapshot” , gdzie główną różnicą jest wymieszanie gotowanej brukwi i ziemniaków, zamiast podanie ich osobno.
Jak wygląda szkockie śniadanie
Jeśli znajdziecie się w Szkockiej części Wielkiej Brytanii, będziecie mogli skosztować Scotish Breakfast, czyli szkockiego śniadania. Szkockie śniadanie jest bardzo podobne do angielskiego i jego główną różnicą jest zamiana kaszanki na haggis.
Pełne szkockie śniadanie składa się z:
- Bekonu
- Link sausage – długiej kiełbaski
- Lorne sausage – kwadratowej kiełbasy, po usmażeniu przypominającej kształtem plaster smażonej mielonki
- Haggis
- Fasolki w sosie pomidorowym
- Smażonych grzybów i pomidorów
- Tostów
- Bułeczek tattie – placki ziemniaczane z dodatkiem mąki
- Sadzonych jaj
Zupa Cullen Skink
Cullen Skink to gęsta szkocka zupa z wędzonej ryby – plamiaka, ziemniaków i cebuli gotowana na mleku. Jest ponoć popularna w Szkocji, ale nie miałem jeszcze okazji jej spróbować. W wielu przepisach zamiast plamiaka używa się łososia.
Zupa Cock-a-leekie – ugotuj pora
Zupa Cock-a-leekie bazuje na rosole z kurczaka z dużą ilością pora, jest często zagęszczana ryżem lub czasem jęczmieniem. W oryginalnym przepisie podczas gotowania dodano suszone śliwki.
Walijskie potrawy
Jak wygląda tradycyjne Walijskie śniadanie?
Walijczycy podobnie jak Anglicy i Szkoci również mają swoje śniadanie, jednak w Walijskim wydaniu znajduje się kilka ciekawych składników, których nie ma ani w angielskim, ani w szkockim śniadaniu,
Na Walijskie śniadanie składa się grubo krojony boczek, chleb, loverbread, cockle, jajo i kiełbaski – wszystko smażone na jednej patelni i tłuszczu wytopionym z boczku.
Co to Laverbread?
Laver to drobne wodorosty zbierane do spożycia wzdłuż walijskiego wybrzeża, z którego powstaje wspomniany Laverbread. Choć potrawa ma w swojej nazwie chleb (bread), z chlebem nie ma nic wspólnego, przypomina raczej purée, niż solidny bochenek. Najczęściej podaje się go ze skorupiakami lub na gorącej grzance z masłem.
Aby przygotować laverbread, wodorosty gotuje się przez kilka godzin, a następnie przeciera lub sieka. Po zagotowaniu do masy z wodorostów dodaje się mąkę owsianą i przyprawy, a następnie smaży placki.
Penclawdd cockles – sercówki z Penclawdd
Cockle, czyli sercówka jadalna to gatunek małża z rodziny sercówkowatych. Małże podobnie jak wodorosty pozyskuje się z brzegu morza – najsłynniejsze były te zbierana w miejscowości Penclawdd, od których wzięły swoją nazwę. Przegotowane małże podsmaża się oprószone mąką z innymi składnikami śniadania.
Cawl
Pochodzący z XIV wieku cawl, znany jest również jako „lobscows”, to gulasz z jagnięciny i warzyw sezonowych, uważany za narodowe danie Walii. Zwykle podawane z kawałkami świeżego chleba.
Welsh rarebit
Welsh rarebit to zapiekane tosty. Na główne składniki Welsh rarebit, czyli zapiekanych tostów składa się:
- Piwo Ale
- Musztarda
- Ser Cheddar
- Szczypiorek
- Chleb
Do tego, zależnie od przepisu dodaje się trochę masła, mąki i przyprawy. Poza chlebem wszystkie składniki tworzą pastę, którą rozsmarowuje się na chleb i następnie zapieka w piekarniku.
Kiełbaski Glamorgan
Innym tradycyjnym Walijskim daniem są wegetariańskie kiełbaski Glamorgan. Zrobione są one z sera, porów, bułki tartej, jaj oraz z dodatkiem przypraw.
W tym przepisie tradycyjnie wykorzystuje się ser Caerphilly – twardy ser wytwarzany z krowiego mleka. Nazwa sera pochodzi od miejscowości Caerphilly, w której w 1830 zaczęto go produkować.
Sprawdź również:
- Jaka jest najbardziej znana potrawa kuchni brytyjskiej?
- Jedzenie w Bułgarii, czyli co jeść na wakacjach
- Atrakcje na Suwalszczyźnie – potrawy regionalne
- Kartacz co to jest i jak wygląda – przepis
- Babka ziemniaczana – prosty przepis
- Sałatka z pomidorów i czosnku niedźwiedziego
